Hoe bouw je een tekst op?
Het is misschien wel de grootste vraag waar je mee worstelt als je een tekst gaat schrijven: ‘Hoe bouw je de tekst op?’ Want je weet vaak wel wát je wilt vertellen, maar hóe je dat gaat doen is een stuk lastiger. Gelukkig zijn er manieren om hier handigheid in te krijgen. Onze favoriete manier? De piramide!
Met de piramide maak je een punt!
Wil je graag een punt maken in je tekst; bijvoorbeeld een advies geven of de lezer overtuigen van je standpunt? Dan gebruik je de piramide. Met de piramide ben je ervan verzekerd dat jouw hoofdboodschap niet ondersneeuwt onder al het andere dat je wilt vertellen. De lezer begrijpt de kern van jouw verhaal én zal deze beter onthouden. Bovendien geeft het jou als schrijver een heerlijk gevoel van rust en structuur in je hoofd. Maar hoe werkt die piramide precies?
Hoofdboodschap centraal
Ga je een tekst opbouwen op basis van de piramide? Dan begin je altijd met de ‘hoofdboodschap’. Dit is het belangrijkste punt dat je wilt maken, bijvoorbeeld: “Er moet meer gezond voedsel in de kantine komen.” Of: “We moeten een tekstbureau inschakelen dat op structurele basis het bloggen uit handen neemt.” Als je zo’n advies geeft zal er ongetwijfeld een vraag van de tegenpartij volgen: hoezo, waarom dan, wat is de reden daarvoor? Dit brengt jou bij de tweede laag van de piramide: de argumenten.
Argumenten verzamelen
Jij gaat de vraag van de tegenpartij beantwoorden met argumenten die jouw hoofdclaim verdedigen. Deze argumenten vormen de tweede laag van je piramide. Dit is meteen het lastigste deel, want je moet heel kritisch kijken naar deze argumenten:
- Bevinden de argumenten zich op hetzelfde niveau, oftewel: zijn ze allemaal ‘overkoepelend’ van aard en niet teveel in detail?
- Zit er geen overlap in de argumenten? Oftewel zeg je niet twee keer bíjna hetzelfde?
- Zijn de argumenten deugdelijk; oftewel: zijn ze sterk genoeg en zeggen ze ook écht iets over de hoofdboodschap?
Ons belangrijkste advies: wees kritisch, durf te schrappen en voeg waar nodig argumenten samen. Zo hou je alleen de argumenten over die er écht toe doen en die ook écht van waarde zijn voor het onderbouwen van je hoofdclaim. Daarna is het tijd voor de onderste laag van je piramide.
De onderste laag van je piramide
Ook bij elk van jouw argumenten kan de lezer zichzelf opnieuw een vraag stellen. ‘Waarom dan, hoezo dan, waar komt dat door?’ Die vragen wil je tackelen. Daarom ga jij het volgende voor jezelf bepalen: “Stel, de lezer stelt één vraag, wat is dan het antwoord?” Zo werk je de piramide verder naar beneden uit tot op het laagste niveau van detail of tot alle vragen beantwoord zijn. Daarna is je piramide klaar en komt de stap waar het uiteindelijk om draait: het schrijven van je tekst…
Hierbij een voorbeeld van een piramide met één van de argumenten uitgewerkt tot op het laagste niveau:
Van piramide naar tekst
Het omzetten van jouw piramide naar een tekst lijkt misschien lastig, maar dankzij jouw piramidestructuur weet je precies waar je moet beginnen en hoe de rest van jouw tekst eruit gaat zien. Je begint met je hoofdclaim die je daarna verdedigt met een X-aantal alinea’s. In elke alinea staat één hoofdargument met de eventuele onderliggende argumenten centraal. Zo ontstaat een verhaal dat staat als een huis, of eigenlijk....'als een piramide.'
Zie dit voorbeeld maar eens, waarin een medewerker zijn leidinggevende van zijn standpunt probeert te overtuigen:
Beste Richard,
Graag zou ik het volgende onder jouw aandacht brengen. Binnen de afdeling communicatie hebben we behoefte aan een tekstbureau dat op structurele basis het bloggen uit handen gaat nemen. Daarvoor zijn meerdere redenen. Ik deel graag de belangrijkste met je.
We hebben behoefte aan een ‘frisse blik’
Onze medewerkers zijn niet gespecialiseerd in bloggen en kennen de laatste trends niet. Een tekstbureau kent deze trends wel en beheerst de fijne kneepjes van het vak. Onze inspiratie voor leuke onderwerpen is ook op; we hebben iemand nodig die hier dagelijks mee bezig is, barst van de creatieve ideeën en weet wat de doelgroep bezighoudt. En misschien nog wel belangrijker: we zitten vaak nog teveel in ons ‘eigen wereldje’ waardoor het lastig is om een blog te schrijven die de doelgroep aanspreekt. We krijgen soms van lezers terug dat we lastige vaktermen gebruiken of onderwerpen aansnijden die voor hen abracadabra zijn. Een tekstbureau komt er 'nieuw' in en schrijft meer vanuit de doelgroep.
2. Onze eigen werknemers ervaren bloggen als een last
Schrijven is niet ons sterkste punt; we zijn communicatieprofessionals geen tekstschrijvers. Bovendien ervaren onze medewerkers stress omdat het extra op hun bordje wordt geschoven terwijl ze het al erg druk hebben met hun reguliere werkzaamheden.
3. Er is een gebrek aan strategie
Er is al 3 maand lang geen blog gepost en het bloggen wordt op de lange baan geschoven. We schrijven alleen als we opeens tijd hebben of een leuk idee hebben. Kortom: er zit geen structuur in. Bovendien moeten onze blogs SEO-proof geschreven worden, maar we missen op dit moment inzicht in zoekwoorden en SEO-strategieën.
Wat ons betreft vormt dit genoeg reden om het gesprek met een extern tekstbureau aan te gaan. We willen voorstellen om …. en horen graag van je of ……
Met vriendelijke groet,
Lisa de Groot
Zo, die mail is duidelijk hè?
Lekker simpel, overzichtelijk en to the point! Eerlijk is eerlijk: dat is meteen ook het risico van dit principe. In sommige traditionelere settingen kan hij nogal eens als ‘heftig’ ervaren worden omdat je dírect je punt maakt. Het is aan jou om te bepalen of de ontvanger er klaar voor is. Onze ervaring leert dat veel professionals het fijn en verfrissend vinden om dit soort heldere teksten te lezen. Het scheelt ze tijd, ze ervaren minder ruis en kunnen snel en gericht terugkomen op je vraag of advies.